نوآوری اجتماعی یک مفهوم نسبتا تازه و جدید در کشور روسیه است. با وجود نیاز احساس شده از سوی دولت و مردم برای ایده‌های جدید در زمینه‌های اجتماعی، این افکار نوظهور به ندرت در جامعه گسترش یافته‌اند. اما چگونه می‌توان نوآوری اجتماعی در روسیه را در عمل به کار گذاشت؟
چالش‌ها و پیشرفت‌ها در راستای حل مسائل اجتماعی
در جهان امروز، نوآوری اجتماعی به عنوان یک ابزار مؤثر برای حل مشکلات اجتماعی و کاهش اثرات منفی آنها به کار گرفته می‌شود. زمانی که روش‌های سنتی نمی‌توانند چالش‌های جدید اجتماعی را حل کنند، نوآوری اجتماعی به عنوان یک راهکار مفید ظاهر می‌شود.
در روسیه، مفهوم نوآوری اجتماعی به تازگی معرفی شده است. برخلاف کشورهای اروپایی توسعه‌یافته که جامعه مدنی نقش اساسی دارد، در روسیه دولت نقش بزرگی در گسترش فعالیت‌های نوآوری اجتماعی ایفا می‌کند. این موضوع به دلیل وجود موانعی نظیر قوانین و مسائل مالی است که اجرای نوآوری اجتماعی در این کشور را دشوار می‌سازد. همچنین، مردم روسیه به طور کلی به مشارکت در امور اجتماعی علاقه کمتری دارند و اغلب به تغییرات اجتماعی با دید محتاط‌تری نگاه می‌کنند.
با وجود این چالش‌ها، اولین تلاش قابل توجه برای حمایت از نوآوری اجتماعی از طرف بخش خصوصی آمده است. در سال ۲۰۰۷، رئیس شرکت لوکویل، وگیت الکپروف، بنیاد “آینده ما” را راه‌انداخت. همچنین در سال ۲۰۱۱، دولت روسیه “سازمان برنامه‌های استراتژیک” را برای حمایت از سازمان‌های غیرانتفاعی ایجاد کرد. یکی از اهداف این سازمان، پیدا کردن ایده‌های کارآفرینی اجتماعی در مناطق مختلف روسیه است. از سال ۲۰۱۳، مراکز نوآوری در زمینه اجتماعی (CISS) برای ترویج کارآفرینی اجتماعی ایجاد شده‌اند. با این حال، این سازمان‌ها به طور اساسی حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط را ترجیح می‌دهند و نه سازمان‌های غیرانتفاعی با هدف‌های اجتماعی. این تمایل به کارآفرینی اجتماعی نسبت به سازمان‌های غیرانتفاعی تحت تأثیر منافع دولت و اعتقاد به این است که پروسه کارآفرینی اجتماعی بسیار شبیه به کسب‌وکارهای کوچک و متوسط می‌باشد.
با این همه چالش، همچنان نوآوری اجتماعی در سراسر روسیه در حال وقوع است. از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۶، بنیاد “آینده ما” از ۱۸۷ پروژه نوآوری حمایت کرده است. لازم به ذکر است نوآوری اجتماعی در روسیه عمدتاً بر روی بهداشت و مراقبت اجتماعی (۳۳%)، آموزش (۲۵%)، کاهش تفاوت‌ها (۲۰%)، اشتغال (۱۹%) و اکولوژی (۴%) تمرکز دارد.
راهکارها و نقش برجسته سازمان‌های غیردولتی در نوآوری اجتماعی در روسیه
در روسیه، مسائلی مانند اشتغال، بهداشت سالمندان و دسترسی به آموزش با کیفیت وجود دارند که دولت با راهکارهای معمولی به خوبی نتوانسته است آنها را حل کند. در حال حاضر، افراد، شرکت‌ها و سازمان‌های غیرانتفاعی در پی یافتن راهکارهای جدید رهبری را برعهده گرفته‌اند. سازمان‌های غیردولتی نقش کلیدی دارند و با بهره‌گیری از فناوری، ایده‌های روسی و خارجی را گردآوری و به کار می‌گیرند.
برخی از نهادها، مانند مراکز نوآوری اجتماعی و سیستم برنامه‌ریزی استراتژیک، این تلاش‌ها را جهت‌دهی می‌کنند. با این حال، حمایت از پروژه‌های نوآورانه از منابع عمومی، بیشتر به تمرکز آنها در زمینه خاصی بستگی دارد تا یک رویکرد سیستماتیک.
در روسیه، موانع اصلی نوآوری اجتماعی شامل محدودیت مالی و عدم حمایت دولت هستند. کارآفرینی اجتماعی که اهداف اقتصادی و اجتماعی را ترکیب می‌کند، به یک نیروی قابل توجه برای نوآوری اجتماعی تبدیل شده است. با این حال، عدم وجود قوانین روشن باعث سختی درگیری در این فعالیت‌ها شده؛ از سوی دیگر، حمایت مالی دولت صرفا به برخی سازمان‌های خاص می‌رسد.
با این چالش‌ها، تعداد پروژه‌های نوآوری اجتماعی سالانه در حال افزایش است. افراد نیاز به تغییر را احساس می‌کنند، به خصوص زمانی که تلاش‌های دولت به نتیجه نمی‌انجامد. در روسیه، بسیاری از پروژه‌ها براساس الطاف نیکوکاری فعالیت می‌کنند که توسط اراده رهبران و همکاری تیمی پیش می‌رود. با این حال، پایداری مالی برای این پروژه‌ها برای بقا آنها بسیار حیاتی است.
آینده نوآوری اجتماعی در روسیه
اکنون، در روسیه تلاش می‌شود فضای مساعدی برای ایده‌های اجتماعی نوپا ایجاد شود. به این ترتیب، از طریق تشکیل گروه‌های مختلفی که این ایده‌ها را حمایت می‌کنند، پیشرفت‌هایی حاصل شده است و زیرساخت‌های لازم برای نوآوری اجتماعی در روسیه در حال ساخته شدن هستند. مردم کم کم آغاز به درک اهمیت مشارکت در امور جامعه کرده‌اند، که به شکل‌گیری روش‌های جدید همکاری منجر می‌شود. اما هنوز موانعی بر سر راه پیشرفت وجود دارد.
در آینده، دولت باید نقش بزرگ‌تری در مدیریت پروژه‌های اجتماعی در سطح ملی و محلی ایفا کند. آنها باید قوانین واضحی را تدوین و محیط مثبتی را برای رشد ایده‌های اجتماعی نوپا ایجاد کنند. جامعه علمی نیز مسئول است. آنها باید تئوری‌ها و ایده‌های پشت تغییرات اجتماعی را بررسی و بر روند آنها نظارت داشته باشند، همچنین پیش‌بینی‌ها و برنامه‌هایی ارائه دهند و با این کار دولت را در این زمینه راهنمایی کنند. با این اقدامات، گسترش ایده‌های اجتماعی جدید آسان‌تر خواهد شد و به حل یا کاهش بسیاری از مشکلات اجتماعی روسیه کمک خواهد کرد.
بدون دیدگاه