بحث نوآوری اجتمایی در شرق اروپا به تازگی به راه افتاده و به معنای ایجاد ایده‌های جدید و مفید در زمینه‌هایی نظیر آموزش، تولید انرژی، محیط زیست و حمل و نقل است. با وجود اینکه این منطقه برای چنین نوآوری‌هایی برنامه خاصی ندارد، اما در حال حاضر پروژه‌های زیادی در جریانند که با این توصیف هماهنگ هستند. برخی از این پروژه‌ها تأثیر مثبتی دارند و نشان می‌دهند که این ایده‌ها قابلیت اجرا و عملکرد موثری دارند.
آینده نوآوری در اروپای شرقی
در اروپای شرقی، از جمله کشورهای بلغارستان، رومانی، مجارستان، اسلواکی، لهستان و جمهوری چک، عملکرد نوآوری (یعنی ایجاد ایده‌های جدید و بهبود آنها) در ده سال گذشته به اندازه متوسط اتحادیه اروپا (EU) عمل نکرده است، اما آینده نوآوری در این منطقه به نظر مثبت می‌آید. این کشورها فرصت دارند تا ایده‌های نو و مفیدی پرورش دهند که می‌تواند زندگی آنها را بهبود بخشد. برای مثال، یافتن راه‌حل‌هایی برای برطرف ساختن فقر جامعه و یا ایجاد اتحاد در جامعه و مقابله با مسائل محیط زیستی.
آقای مارتین کرن، رئیس موسسه اروپایی نوآوری و فناوری، معتقد است که در این کشورها ظرفیت بسیار زیادی برای نوآوری وجود دارد که هنوز به کار گرفته نشده است. او معتقد است که باید از این ظرفیت استفاده کرد تا اروپا را در رقابت جهانی تقویت کرده و وضعیت نوآوری جهانی را بهبود بخشید.
به این ترتیب، استفاده از نوآوری‌های اجتماعی، به عنوان روش‌های جدیدی برای انجام کارها که به جامعه سود می‌رساند، می‌تواند نقش بسیار مهمی در افزایش نوآوری در اروپای شرقی ایفا کند.
آشنایی با نوآوری اجتماعی در اروپای شرقی: وضعیت فعلی و تلاش‌های جهت ترویج و درک این مفهوم
همان طور که پیش‌تر نیز گفته شد، استفاده از مفهوم نوآوری اجتماعی در اروپای شرقی به تازگی باب شده است و تا به حال در این منطقه به نوآوری اجتماعی توجهی نمی‌شده است. به این ترتیب، در این منطقه، تلاش‌هایی صورت گرفته که با تعریف نوآوری اجتماعی همخوانی دارند، اما هنوز به صورت رسمی شناخته یا مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند. گاهی اوقات، افراد پشت این اقدامات حتی متوجه نیستند که آنچه انجام می‌دهند، ممکن است به عنوان نوآوری اجتماعی در نظر گرفته شود.
تحقیقات نشان می‌دهد که در کشورهای مورد بررسی، اصطلاح «کارآفرینی اجتماعی» به جای «نوآوری اجتماعی» رایج‌تر است. هر دو اصطلاح با فعالیت‌های سازمان‌های خصوصی و راهکارهای جایگزین برای ارائه خدمات اجتماعی مرتبط هستند. به عنوان مثال، در مجارستان، عبارت کارآفرینی اجتماعی اغلب بیشتر از نوآوری اجتماعی استفاده می‌شود. در همین حال، در لهستان، بلغارستان و رومانی، این اصطلاح به عنوان بخشی از اقتصاد اجتماعی و کارآفرینی اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در اسلواکی، نوآوری اجتماعی اغلب به صورت متبادل با «امور اجتماعی» استفاده می‌شود.
گرچه مفهوم نوآوری اجتماعی در اروپای شرقی به طور گسترده شناخته شده نیست، اما پروژه‌های تأمین مالی توسط کمیسیون اروپا نظیر SI-Drive و CASI در حال ترویج و درک روش‌های نوآوری اجتماعی هستند. این پروژه‌ها با هدف نقشه‌برداری و تجزیه و تحلیل اقدامات نوآوری اجتماعی به منظور افزایش آگاهی و پذیرش این مفهوم در اروپا فعالیت می‌کنند.
نمونه‌هایی از نوآوری اجتماعی در شرق اروپا
در ادامه چند ایده جذاب آورده شده که مردم شرق اروپا به منظور بهبود جوامع خود آنها را پیشنهاد کرده‌اند. لازم به ذکر است که در اروپای شرقی، این پروژه‌ها با به راه‌حل‌های خلاقانه برای مسائل اجتماعی اشاره دارند و توسط گروه‌هایی از افراد عادی آغاز شده‌اند و نه توسط شرکت‌های بزرگ.
1. آموزش در بلغارستان:
– یک برنامه جذاب در بلغارستان به نام “جامپیدو” وجود دارد که به کودکان کمک می‌کند تا از طریق بازی‌های شاد و آموزنده، مفاهیم ریاضی را یاد بگیرند. این برنامه حتی با ارتقاء فعالیت‌های ورزشی، کودکان را به فعالیت فیزیکی نیز تشویق می‌کند.
2. محیط زیست در اسلواکی:
– در اسلواکی، پروژه‌ای با نام “فارماما” درحال رشد است که بر کشاورزی درون شهری متمرکز است. این پروژه راهنماهایی در زمینه کشت، نگهداری و استفاده از گیاهان دارویی، میوه‌ها و سبزیجات ارائه می‌دهد. هدف اصلی این پروژه الهام‌بخشی به افراد شهرنشین است تا در بالکن خانه‌های خود و یا سایر فضاهای کوچک، شروع به کشاورزی کنند.
3. تولید انرژی در لهستان:
– در لهستان، گروهی با نام “واحد نوآوری اجتماعی و تحقیق” فعالیت دارد. این گروه در حال برطرف کردن مسائل اساسی از جمله کاهش مصرف انرژی است. ایده‌های خلاقانه این گروه بهبود زندگی روزمره ما را هدف قرار می‌دهد.
4. حمل و نقل در جمهوری چک:
– در جنوب موراویا، پروژه‌ای وجود دارد که حمل دوچرخه‌ها با اتوبوس‌ها و قطارها را آسان می‌کند. این پروژه امکاناتی مانند نصب تریلرهایی برای اتوبوس‌ها و فضاهای اضافی برای دوچرخه‌ها در قطارها فراهم کرده است، که برای علاقه‌مندان به دوچرخه‌سواری و استفاده از حمل و نقل عمومی، بسیار مناسب است.
البته این‌ها تنها چند نمونه از ایده‌های فوق‌العاده‌ای هستند که افراد در شرق اروپا برای کمک به جوامع خود ارائه داده‌اند. در اروپای شرقی، فرصت‌های بسیار خوبی برای ایده‌ها و کسب‌وکارهای جدید وجود دارد که به حل مسائل اجتماعی کمک می‌کنند. اگر علاقه‌مند به آشنایی بیشتر با این پروژه‌ها هستید، می‌توانید گزارش‌های مطالعات موردی از پروژه SI-Drive و CASIPEDIA را مرور کنید. CASIPEDIA یک پلتفرم آنلاین است که به نقشه‌برداری از شیوه‌های نوآوری اجتماعی و پایدار از پروژه CASI می‌پردازد.
راهکارهایی برای ترویج ایده‌های موثر و بهبود زندگی اجتماعی
تحقیقات در زمینه نوآوری اجتماعی در شرق اروپا باعث شناسایی عوامل مثبت و منفی در این زمینه شده‌است. به بیان ساده‌تر، این تحقیق نشان می‌دهد که عوامل مثبت متعددی وجود دارند که موجب برطرف شدن مشکل می‌شوند؛ از سوی دیگر، چالش‌هایی را ارائه می‌دهد که به موانعی برای رشد ایده‌های نو و بهبود زندگی افراد تبدیل می‌شوند. به عنوان مثال، عوامل مثبت شامل برنامه‌های مالی، قوانین حامی کسب‌وکارهای اجتماعی و افراد پیشتازی هستند که با ایجاد ایده‌های نو، تغییرات مثبتی را آغاز می‌کنند. اما با وجود چنین مواردی در شرق اروپا، نیاز به اقدامات فوری و گسترده‌تری وجود دارد. افراد باید بیشتر با ایده‌های اجتماعی موفق آشنا شوند و تعداد بیشتری باید به عنوان داوطلب در این حوزه فعالیت کنند تا به افزایش آگاهی در زمینه نوآوری اجتماعی در این منطقه کمک کنند. یکی از چالش‌های پیش رو این است که تعداد اندکی از مردم در این منطقه به کار داوطلبانه عادت دارند، که این امر سبب بروز مشکلاتی شده و باعث کمبود منابع برای ایده‌های نو می‌شود. همچنین، حمایت مالی و دولتی برای این ایده‌ها کم است و هرکسی تمایل ندارد کسب‌وکاری را از نو با هدف نوآوری راه اندازی کند. بنابراین، با وجود چالش‌ها، ارائه این ایده‌های نو همچنان بهترین راه برای بهبود وضعیت نوآوری اجتماعی در شرق اروپا محسوب می‌شوند.
امیدهای نوآوری اجتماعی در اروپای شرقی
به طور خلاصه، در اروپای شرقی تعداد کمی از افراد با مفهوم «نوآوری اجتماعی» آشنا هستند. نوآوری در این منطقه، به اصطلاح یافتن راهکارهای جدید و بهتر برای حل مسائل اجتماعی تعبیر می‌شود. در حال حاضر، غالب این نوآوری‌ها از گروه‌های غیر دولتی نظیر خیریه‌ها و کارآفرینان اجتماعی برآمده است. این گروه‌ها در مواقعی فعالیت می‌کنند که دولت پاسخی نسبت به مسائل مهم جامعه ارائه نمی‌دهد و این افراد تصمیم به مداخله در امور می‌گیرند.
با این وجود در اروپای شرقی، نوآوری اجتماعی (در همین سطح ابتدایی) در زمینه‌هایی چون حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر و اقلیت‌های رما، آموزش و ایجاد فرصت‌های شغلی موفق بوده است. اما افراد زیادی نیستند که حاضر به انجام کار داوطلبانه برای بهبود جامعه باشند و دولت و تصمیم‌گیرندگان سیاسی و نهادهای منطقه به نظر نمی‌رسد که چندان علاقه‌ای به این ایده‌های نوین داشته باشند.
با وجود تمام این مشکلات، همچنان امید به آینده اروپای شرقی در حیطه نوآوری اجتماعی روشن است چرا که جوانان این منطقه به ایده‌های جدید علاقه‌مند هستند.
بدون دیدگاه